مجری: به جوش آمدن خیابانهای ایران، بهویژه با وجود جوانان برای انجام تغییری که از چهل سال پیش در انتظارش بودند. تغییر نظام سیاسی و همچنین سیستم اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی در جمهوری اسلامی.
گفتگویی طولانی در تمام زمینهها که به نکات مختلف میپردازد؛ از جمله آنچه که جامعه بینالمللی و در راس آنها، ایالات متحده میتوانند برای کمک به تظاهرکنندگان و کسانی که خواهان تغییر در ایران هستند، انجام بدهند.
این، گفتگویی استثنایی با شاهزاده رضا پهلوی، فرزند آخرین پادشاه ایران است.
مجری مصاحبه : شاهزاده به شما در تلویزیون «الحرّة»، خوشآمد میگویم. آیا شما که الآن در آمریکا هستید با جوانان و تظاهرکنندگان در ایران ارتباط دارید؟
شاهزاده رضاپهلوی : کاملاً درست است. ما در حال حاضر در جهانی متفاوت هستیم با راههای ارتباطجمعی از طریق اینترنتی که قبلاً وجود نداشته. یادم میآید چهل سال پیش، زمانی که در مصر بودیم، بعد از دو ماه از درگذشت پدرم و آغاز جنگ، نخستین نامهام برای ملت ایران از طریق تلکس بود. جهان امروز عوض شده و ارتباط در دسترس است و فوری. این را میگویم چون اطلاعات و اخبار در دسترس همه است و مردم میتوانند آگاه شوند و بیاموزند. تفاوت اساسی بین نسل کنونی ملت ایران با جوانان نسل خودم، همانا رغبت زیاد در دانستن آن چیزی است که در تاریخ ایران به وقوع پیوست، و اکتفا نکردن به رویارویی و مبارزه با نظام به علت ادامه دروغ گفتن.
پرسش : شاهزاده ، بعد از چند دهه از عزیمت پدرتان به خارج از کشور، ملت ایران درباره شما چگونه قضاوت میکند؟
پاسخ: آنها از خانوادههایشان میشنوند که اوضاع چگونه بود و امروز این اوضاع چگونه است. اکثر کسانی که در انقلاب علیه پادشاه شرکت داشتند امروز پشیمان شدهاند و افسوس گذشته را میخورند؛ چون پیشبینی نمیکردند که مملکت به وضع کنونی برسد. جوانان امروز میگویند که ما مسوول تصمیمات پدرانمان نیستیم. ما انتخاب دیگری برای آینده داریم.
پرسش : بعد از بسته تحریمهای مختلف در گذشته، به نظر شما چه نوع تحریمهایی باید علیه رژیم جمهوری اسلامی در ایران اتخاذ شود؟
پاسخ : این مسأله نیاز به پیگیری دارد. برای شما یک مثال میآورم. هماکنون که با شما صحبت میکنم، ایرانیانی هستند که در شهرها و روستاهای ایران تظاهراتی به راه انداختهاند. اطلاعات بهدستآمده حکایت از آن دارد که رژیم فشارهایی برای استفاده از اینترنت وارد کرده است. هنگامیکه درباره تحریمها صحبت میکنیم و بهویژه از طرف آمریکا، میتوانیم تصور کنیم که شرکتی مثل گوگل با آن اهمیتی که دارد، و تواناییاش در فراهم کردن ابزارهای دسترسی به اینترنت آزاد، این کار را انجام نمیدهد چرا که نگران است مقررات وزارت خزانهداری آمریکا را نقض کند. تحریمها در اساس، برای فشار آوردن به رژیم بود تا آن را وادار به گفتگو کنند که آنهم یک شیوه کلاسیک است. در اینجا از آغاز باید بگویم که در این مورد هیچ امیدی به رژیم حاکم بر ایران نبود. در زمان جنگ سرد، به یاد میآوریم که دو اردوگاه در بین بود: اردوگاه کمونیسم، و دیگری کشورهای آزاد. با این همه، امکان زندگی و گفتگو و حتا بستن قراردادهای نظامی در بین بود. درحالیکه وقتی با رژیمی در تعامل هستی که میگوید وجود من برای نابود کردن شماست، امکان گفتگو در بین نخواهد بود. این امیدِ اشتباه و واهی از اول آشکار بود. لذا سیاستهای تحریم برای تغییر نظام نبود بلکه برای تعدیل رفتار نظام بود.
مجری: به نظر شما در حال حاضر آمریکا برای کمک، چه کار میتواند انجام دهد؟
شاهزاده رضا پهلوی: این یک موضوع بسیار حساسی است که با تحریمهایی که به رژیم آسیب برساند و نه به ملت ایران، ارتباط دارد. بدیهی است که باید تحریمهایی برای بلوکه کردن حسابهای بانکی مسوولان و سران نظام مثل خامنهای و بقیه باند او اتخاذ شود. ما یک مافیای نظامی مثل سپاه پاسداران داریم که بر همه چیز مسلط است؛ آنهم از طریق شرکتهای گوناگون. همچنین میتوان تحریمهایی علیه سفر نمایندگان رژیم به خارج از کشور به اجرا گذاشت. همزمان بایستی از تحریمهایی که بر مردم تأثیرگذار است، کاسته شود. در حال حاضر ملت ایران آماده پرداخت هزینه است؛ به شرطی که جهان با ملت ایران جدی باشد و از تظاهرکنندگان پشتیبانی کند؛ نه اینکه جهان تلاشش برای گفتگو با رژیمی باشد که دست به هر کاری میزند تا بماند.
مجری: آیا این تظاهرات ادامه خواهد داشت؟ به نظر شما جامعه جهانی در حال حاضر چه کمکهایی باید به تظاهرکنندگان ارائه دهد؟
پاسخ : ما ایرانیان چه چیزی از جامعه بینالمللی میخواهیم؟ ما گفتیم که در ایران تحولی ایجاد نخواهد شد مادامیکه ایران در گروگان این رژیم است. هنگامی که این رژیم حق آزادی بیان نمیدهد، راهحل یگانه این است که علیه او قیام کرد. من درباره یک انقلابی که هرج و مرج به بار آورد صحبت نمیکنم. شیوه من همیشه دعوت به نافرمانی مدنی و مسالمتآمیز بوده و است. یعنی سناریوی تغییر بدون مشارکت نیروهای مسلح در آن و با کمترین خسارتها. در مقابل، اینکه آنها [نیروهای مسلح] در نظام جدید مورد تعقیب و محاسبه قرار نگیرند. نباید آنچه که در عراق برای بعثیها رخ داد در ایران اتفاق بیفتد. این پیامی بود که برای نیروهای مسلح ایران فرستادم و از آنها پرسیدم که آیا با ملت خواهند بود و یا علیه ملت؟ رژیم در حال حاضر از ابزار ایجاد رعب و ترس استفاده میکند و تبلیغ اینکه پس از سقوطش اوضاع در ایران به هم میریزد. و این همان شیوه رژیمهای دیکتاتوری است. کشور سوریه فقط به دلیل دخالت جمهوری اسلامی به این وضعیت رسید. نکته دوم همانا نظر مسلمانان اهل تسنن درباره تلاش رژیم جهت گسترش طرح خلافت تشیع است. تا قبل از آمدن این رژیم، میان مذاهب اسلامی اختلافاتی در بین نبود. این را میگویم که مسأله ایران فقط محدود به ایران نیست، بلکه بر تمام منطقه تأثیر میگذارد.
مجری: شاهزاده، به نظر شما خواستههای جوانان امروز ایران چیست؟
پاسخ شاهزاده : جوانان در مصر یا الجزایر یا عربستان، از آنچه که در جهان میگذرد، بیاطلاع نیستند. این جوانان میخواهند با شرایط قرن بیستویکم زندگی کنند. من این را میدانم. با جوانان ایران و دیگر کشورها صحبت میکنم. اما در مورد ملتم میگویم که ما در طول تاریخ طولانی خود، فرصتی برای برخورداری از آزادی و دموکراسی به طور کامل به دست نیاوردیم. هنگامیکه صد سال پیش انقلاب مشروطیت داشتیم در این مورد دستاوردهای زیادی به دست آوردیم اما به طور کامل به آزادی سیاسی واقعی نرسیدیم. به سؤال شما برمیگردم و تأکید میکنم که جوانان امروز با پشتیبانی طرفداران جامعه مدنی و روشنفکران، به دنبال تصریح و توضیح ایده سکولاریسم برای مردم عادی هستند تا بدانند این ایده با دین و اعتقادات مذهبی هیچ مخالفتی ندارد. مجری: به عنوان شاهزاده، اگر از شما خواسته بشود تا در گفتگوهای سیاسی برای مرحله انتقالی و یا انجام یک نوع تغییر سیاسی در ایران دعوت شوید، اینگونه مشارکت چگونه خواهد بود؟
شاهزاده رضا پهلوی: به نظر من نقش فعلی و طبیعی من، و آنچه که از من انتظار میرود، این است که وسیلهای برای همبستگی باشم. این همیشه سیاست من در این سالهای تبعید بوده است. خودم هیچ جاهطلبی شخصی ندارم و وظیفه خودم را به عنوان یک شهروند ایرانی، همانا تلاش برای رسیدن کشور به دموکراسی واقعی میدانم. منظورم تشکیل نظامی پارلمانی است. اما نوع نظام، بر عهده ملت ایران است که آن را تعیین میکنند. من درباره ساختار نهادهای سیاسی صحبت میکنم و نه دستهبندیهای فکری و ایدئولوژیک؛ چون در ایران گرایشهای مختلف از چپ تا راست و غیره وجود دارد. ما در حال حاضر در مرحله مبارزه با رژیم هستیم و زمان آن رسیده تا نیروهای دموکرات ایران سناریوی تغییر را ارائه دهند و با هم متحد شوند تا کشور به دموکراسی واقعی برسد. مردم در خیابان هستند و نیاز به راهنمایی دارند. رفتارم و شخصیتم به دنبال انتقامگیری نیست. من فردی هستم خوشبین و مثبت. شخصاً بهترین انتقام برایم، لحظهای است که ملت ایران نحوه زندگی و آینده خود را بدون هیچ دخالتی تعیین کنند. خوشحال خواهم شد که شاهد این لحظه باشم.
مجری: شاهزاده رضا پهلوی، فرزند آخرین پادشاه ایران، با سپاس فراوان از حضور شما و شرکت در این گفتگو در تلویزیون «الحره». امیدواریم که بار دیگر با شما ملاقات کنیم